در این مقاله در رابطه با بیماری چربی خون، انواع چربی خون، درمان چربی خون، رژیم غذایی برای کاهش چربی خون میپردازیم. با ما همراه باشید.

درباره‌ی این بیماری بیشتر بدانید

چربی خون مولکول های لیپیدی موجود در خون هستند که به شکل آزاد یا متصل به مولکول های دیگر هستند. آنها در یک محفظه فسفولیپیدی حمل می شوند و نوع پروتئین موجود در این پوسته بیرونی سرنوشت ذره چربی را مشخص می کند که در چه قسمتی از متابولیسم بدن عمل نماید. نمونه هایی از این ذرات چربی (لیپید) عبارتند از کلسترول و تری گلیسیرید.

میزان چربی خون به دریافت و یا دفع از روده و همچنین مقدار جذب و ترشح آن از سلول ها بستگی دارد.

انواع چربی خون

1. تری گلیسیرید

یکی از انواع بیماری چربی خون تری گلیسرید است. انواعی از چربی موجود در خون است که نقش مهم و اساسی در ذخیره انرژی دریافت شده از طریق مواد غذایی دارد. میزان‌ تری گلیسرید موجود در خون از طریق آزمایش خون مشخص می‌گردد. به طور معمول میزان‌ تری گلیسرید موجود در خون بعد از مصرف مواد غذایی به دلیل تبدیل کالری اضافه به‌ تری گلیسرید افزایش پیدا می‌کند.

در آزمایش خون سطح کلسترول خون بصورت زیر بررسی می شود: 

• اگر میزان‌ تری گلیسرید خون کمتر از 150 میلی گرم در دسی لیتر باشد میزان آن طبیعی خواهد بود.
• اگر میزان‌ تری گلیسرید خون 150 تا 199 میلی گرم در دسی لیتر باشد مقدار آن در حد مرزی قرار دارد و باید توجه داشت که از این میزان بیشتر نشود در غیر این صورت ممکن است سبب بروز بیماری شود.
• اگر میزان‌ تری گلیسرید خون بین 200 تا 499 میلی گرم در دسی لیتر باشد به این معنا است که میزان آن در خون بالا است.
• اگر میزان‌ تری گلیسرید خون بیشتر از 500 میلی گرم در دسی لیتر باشد میزان آن در خون بسیار بالا است و این مقدار مشکل آفرین خواهد بود.

2. کلسترول

یکی دیگر از انواع بیماری چربی خون کلسترول یک ماده چرب است که بدن به عنوان ماده ساختمانی به آن نیاز دارد. کبد بیشترین کلسترول را می سازد.

کلسترول نقش‌های متفاوتی بر عهده دارد از جمله میتوان به تولید هورمون، کمک به هضم غذا و تولید ویتأمین D اشاره کرد.

مقداری کلسترول با مصرف مواد غذایی وارد بدن می‌شود و مقداری نیز توسط خود بدن و در کبد تولید می‌شود، بنابراین

میزان کلسترولی که از طریق منابع غذایی وارد بدن می‌شود مقدار اضافی بوده و میزان آن را باید به حداقل کاهش داد. زیرا میزان بالای آن منجر به  بروز بیماری‌های مختلف مانند بیماری‌های کلیوی و قلبی و عروقی میگردد.

بهترین راه برای کاهش کلسترول خون رعایت رژیم غذایی و داشتن یک برنامه غذایی سالم به منظور کاهش آن است .

ورزش منظم تأثیر زیادی بر روی کاهش سطح کلسترول و نگه داشتن آن در حالت متعادل دارد.

انواع کلسترول

1. LDL : یا لیپوپروتئین با چگالی کم (کلسترول بد) دارای مقدار زیادی کلسترول و مقدار کمی پروتئین است. وظیفه LDL حمل کلسترول و دیگر چربی‌ها در خون است. چنانچه میزان کلسترول LDL در خون افزایش یابد، این کلسترول در دیواره رگ‌های خونی که وظیفه تغذیه قلب و مغز را دارند، رسوب‌کرده و منجر به تنگ شدن این عروق می‌شوند. این وضعیت می‌تواند انعطاف‌پذیری رگ‌ها را کم کرده و منجر به انسداد سرخرگ، تصلب شرایین، ایجاد لخته و درنهایت حمله قلبی و یا سکته شود.
2. HDL : یا لیپوپروتئین با چگالی بالا (کلسترول خوب) دارای مقدار زیادی پروتئین و مقدار کمی کلسترول است. این نوع لیپوپروتئین، کلسترول را از خون برداشته و به کبد منتقل می کند. در حدود یک‌ چهارم تا یک ‌سوم کلسترول خون از نوع HDL است. این نوع کلسترول برخلاف نوع LDL مانع بروز حمله قلبی است. تا جایی که کاهش یافتن این کلسترول در خون کمتر از ۴۰ میلی‌گرم در دسی لیتر می‌تواند خطر حمله قلبی را افزایش دهد. این نوع کلسترول با پیشگیری از رسوب کلسترول LDL ، از انسداد رگ‌ها و خطرات بعدی جلوگیری می‌کند.

 درمان چربی خون 

درمان چربی خون و یا کنترل سطح آن از راه های مختلفی امکان پذیر است. از جمله :

1. داروها : داروهای مختلفی برای درمان اختلال لیپیدی وجود دارد که عبارت‌اند از:

استاتین‌ها که مانع تولید کلسترول در کبد می‌شوند و کلسترول‌هایی که در شریان‌ها رسوب‌کرده‌اند را جذب می‌کنند.

دارو های مهارکننده‌ های جذب کلسترول که موجب کاهش جذب کلسترول از طریق غذا می شوند.

2. مکمل‌ها : مکمل‌های اسید چرب امگا ۳ (چربی‌های غیراشباع شده‌ ) سطح چربی و LDL خون را کاهش می‌دهند .
3. کاهش مصرف چربی‌ها: محدود کردن مصرف چربی‌های اشباع و چربی‌های ترانس مانند کره، مارگارین و چربی‌های جامد در رژیم غذایی .
4. کاهش مصرف کالری‌های اضافی: افزایش وزن از مهمترین علل فزایش تری گلیسرید است. کاهش وزن می‌تواند به بهبود چربی‌های خون ازجمله تری‌گلیسرید کمک کند.
5. افزایش مصرف فیبرهای غذایی: مصرف فیبرهای غذایی مانند سبوس گندم، آب گریپ‌فروت و پسیلیوم و سبزی‌ها می‌تواند چربی‌های خون را کاهش دهد.
6. برنامه منظم ورزشی: موجب افزایش جذب چربی‌ها توسط عضلات فعال‌شده و منجر به کاهش آن‌ها در خون می‌شود.
7. کاهش مصرف قندهای ساده: قندهای ساده به‌ویژه فروکتوز به‌ سرعت تبدیل به تری‌گلیسرید می‌شوند. پس بهتر است مصرف آنها کاهش پیدا کند.
8. مصرف کافی ویتامین‌ها و مواد مغذی: برخی ویتامین‌ها و مواد مغذی می‌توانند به کاهش تری‌گلیسرید کمک کنند.

 روش های خانگی برای درمان فشار خون

اگر به دنبال راه هایی هستید که در خانه به سادگی چربی خون خود را کاهش دهید، علاوه بر رعایت موارد بالا می توان به کاهش مصرف نمک خوراکی، کاهش وزن، کاهش استعمال دخانیات و کاهش استرس اشاره کرد.

از آنجا که روند کاهش و رفع چربی خون به سرعت اتفاق نمی افتد و مستلزم رعایت سبک زندگی سالم است، اما می توان با راهکارهای ساده ای که عنوان شد از افزایش آن جلوگیری کرد.

رژیم غذایی برای کاهش چربی خون

• اگر می‌خواهيد تری گلیسیرید را کاهش دهيد بايد مقدار انرژی مصرفی بيشتر از مقدار انرژی دریافتی باشد.
• کربوهيدرات‌ها مثل نان، غلات سبوس‌دار، سبزی‌ها، میوه‌ها و حبوبات را بیشتر از کربوهيدرات‌های ساده مثل قند و شکر مصرف کنید.
• شکر هيچ ماده مغذي ندارد و فقط کالري دارد و سريعا تبديل به تری‌گليسريد می‌شود. نوشابه‌ها، شيريني‌ها، تنقلات ، آب‌میوه‌های مصنوعی، ژله همگي داراي قند هستند که بهتر است حذف یا مصرفشان محدود شود.
• از چربی های غیر اشباع استفاده کنید. چربي‌هاي اشباع و جامد مثل روغن نباتي جامد، کره، مارگارين، چربي گوشت، پوست مرغ، لبنيات پرچرب، خامه و سس مايونز را مصرف نکنيد. روغن‌های گياهی مصرف کنيد. مصرف اسيدهاي چرب اُمگا ۳ موجود در ماهي و روغن تخم کتان برای شما مفيد است.

همچنین میتوانید از مکمل سافت ژل امگا3 های هلث استفاده نمایید. چرا که کپسول نرم ژلاتینی امگا۳ های هلث ترکیبی غنی از اسیدهای چرب حاوی امگا3 DHA ( دکوزا هگزانوئیک اسید) و EPA ( ایکوزا پنتاانوئیک اسید ) است. افراد مسن، خانم‌های باردار و شیرده، افراد دارای رژیم‌های غذایی، افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی، افراد مبتلا به کلسترول و تری گلیسرید بالا و افراد مبتلا به دیابت، کسانی هستند که نیاز بیشتری به مصرف کپسول نرم امگا3 های هلث را دارند. کاهش ریسک سکته قلبی، کاهش ریسک ابتلا به بیماری های قلبی عروقی، کاهش تری گلیسیرید خون، بهبود علائم افسردگی، کاهش احتمال ابتلا به آلزایمر، بهبود درد و کاهش التهاب در آرتریت از مزایای مکمل سافت ژل امگا3 های هلث میباشد.

• مصرف الکل را قطع کنید زيرا الکل سريع تري گلیسیرید خون را افزايش مي‌دهد.

چربی اشباع و غیر اشباع چیست؟

چربی اشباع یعنی چربی که موجب بالا رفتن میزان کلسترول خون می شود. مواد غذایی که به صورت روزانه مصرف می‌کنیم هر کدام حاوی مقداری چربی هستند که این چربی را  وارد بدن ما می‌ کنند. چربی‌ های اشباع در منابع غذایی حیوانی وجود دارند و در برخی از منابع گیاهی نظیر روغن نارگیل نیز دیده می شود .

نوع دیگر از چربی‌ها ، چربی‌های غیر اشباع نام دارند که جایگزین بسیار مناسب برای چربی‌های اشباع هستند و در صورت مصرف روزانه نه تنها باعث افزایش کلسترول خون نمی‌شوند بلکه کلسترول خون را نیز کاهش می‌دهند.

تفاوت کلسترول و تری گلیسیرید

مهم‌ترین تفاوت بین‌ تری گلیسرید و کلسترول عملکرد و نقش این دو در بدن است. میزان این دو ماده در بدن باید متعادل نگه داشته شود زیرا افزایش آن ها سبب بروز بیماری‌های مختلفی می شود.

در کل باید بدانیم که میزان‌ تری گلیسرید موجود در بدن بیشتر از میزان کلسترول است، زیرا‌ تری گلیسرید حاصل ذخیره‌ سازی انرژی اضافه غذا‌های دریافتی می‌باشد که هدف از این ذخیره‌ سازی انرژی این است که بدن در موارد ضروری که با کمبود انرژی مواجه می‌شود با آزاد کردن انرژی‌ تری گلیسرید انرژی مورد نیاز خود را تأمین کند.

اما کلسترول نوعی چربی اضافه است که میزان لازم آن برای بدن توسط کبد ساخته می شود ولی مقدار بالاتر آن و افزایش آن در بدن موجب بروز مشکلات سلامتی می گردد.