فولیک اسید چیست؟

فولیک اسید شکل مصنوعی ویتامین ب9 (فولات) می باشد. این ویتامین برای سیستم عصبی و خون بسیار مهم است. فولیک اسید می‌تواند به دوصورت تزریقی و خوراکی مصرف شود و بدن ما را در مقابل بیماری‌های مانند: بیماری قلبی، نقص‌های مادرزادی، پوکی استخوان و همچنین سرطان محافظت نماید.

اگر چه مصرف فولیک اسید به همه افراد توصیه می شود اما مصرف آن در زمان بارداری برای کمک به تکامل جنین و جلوگیری از نقص های مادرزادی اهمیت ویژه ای دارد. دانستن این نکته مهم است که این ویتامین در فراورده‌های جوشیده و حرارت داده شده و هم چنین در غذایی که برای مدت طولانی در دمای اتاق بماند از بین می‌رود.

جذب فولیک اسید

اسید فولیک یک ماده بیو شیمیایی غیر فعال است که  در ابتدای روده ی کوچک(دوازدهه)، به ترتیب به وسیله آنزیم های دی هیدروفولات ردوکتاز و متیلن تترا هیدروفولات ردوکتاز به فرم فعال متیل تترا هیدرو فولات تبدیل می شود؛ این ترکیب وارد سلول ها شده وبرای تولید گویچه های قرمز، سنتز نوکلئیک اسیدهای پورین متابولیسم اسیدهای آمینه مورد استفاده قرار می گیرد.

عوارض کمبود فولیک اسید

کمبود فولیک اسید می‌تواند باعث کم خونی مگالوبلاستیک^* و افزایش احتمال بروز بیماری‌های قلبی و نقص‌های مادرزادی (نقایص لوله عصبی) در نوزادانی که مادران آنها در دوران بارداری کمبود فولات داشته‌اند، شود.

کم خونی مگالوبلاستیک

شایع ترین نوع کم خونی می باشد و به حالتی گفته می شود که فرد در عین حال که کم خون است، اما گلبول های قرمز بسیار بزرگ تر از حد عادی دارد. علاوه بر بزرگ بودن اندازه گلبول های قرمز خون، محتوای داخلی هر سلول به طور کامل توسعه نیافته است. این ناهنجاری باعث می شود مغز استخوان، گلبول های قرمز کمتری و با طول عمر کمتر از 120 روز تولید کند.

نقایص لوله عصبی عبارتند از

• آنسفالی( جنین بخش‌هایی از مغز و جمجمه را از دست داده می دهد)
• اسپینا بیفیدا ( ناهنجاری‌های ستون فقرات، اعصاب یا هر دو )

میزان توصیه‌شده فولیک اسید برای سنین مختلف عبارت است از

• بدو تولد تا 6 ماهگی: 65 میکروگرم
• 7 تا 12 ماهگی: 80 میکروگرم
• 1 تا 8 سالگی: 150 میکروگرم
• 9 تا 18 سالگی: 300 میکروگرم
• بزرگسالان: 400 میکروگرم
• خانم‌های باردار: 600 میکروگرم

همه افراد باید روزانه مقدار توصیه شده فولات را دریافت کنند زیرا بدن نمی‌تواند آن را ذخیره کند از جمله مواد غذایی که سرشار از فولات هستند و می توان به اسفناج، کاهو، تخم مرغ،شیر،  مارچوبه، کلم بروکلی و آوکادو اشاره کرد. با این حال، حتی افرادی که رژیم غذایی سالم و متعادلی دارند نیز ممکن است دچار کمبود اسید فولیک شوند.

از مهم ترین علل  کمبود فولات می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• داشتن بیماری یا شرایطی که در جذب ویتامین اختلال ایجاد می‌کند، مانند بیماری های التهابی و مزمن روده (IBD)و نقص ژنتیکی آنزیم ها
• مصرف الکل
• باردار بودن، که نیاز بدن به فولات را افزایش می‌دهد
• مصرف دارویی که با جذب فولات تداخل می‌کند یا سطح فولات را کاهش می‌دهد

میزان شیوع کمبود فولیک اسید

شیوع کمبود فولات در بسیاری از کشورهای با درآمد پایین‌تر از 20 درصد شروع می شود اما در کشورهایی با درآمد بالاتر معمولاً کمتر از 5 درصد بود. توجه داشته باشید که این اعداد مربوط به جوامع کشورهای توسعه یافته بوده و همچنین حداقل شیوع کمبود ویتامین ب 9را مطرح کرده است. در نتیجه کمبود این ویتامین در جوامع کشورهای در حال توسعه از جمله ایران به مراتب بیشتر می باشد.

نحوه تشخیص کمبود فولیک اسید

بهتر است علائم کمبود فولیک اسید را به خاطر بسپارید و در صورت مشاهده با پزشک خود مشورت نمایید.

• این علائم عبارتند از: سردرد، ضعف، مشکل در تمرکز،زخم در دهان یا روی زبان ، احساس سوزن سوزن شدن یا خارش، لرزش پلک چشم، کاهش حافظه و در زنان باردار، داشتن نوزادی با نقص لوله عصبی خاص

پزشک با مشاهده علائم ذکر شده در صورت صلاحدید برای شما آزمایش خون جهت سنجش میزان اسید فولیک بدنتان تجویز می نماید.میزان طبیعی اسید فولیک درخون 2.5 الی 20 نانوگرم در میلی لیتر می باشد  اگرچه این میزان در هر آزمایشگاه و هر سن و جنس متفاوت است.

قرص فولیک اسید

با توجه به اینکه تنها راه غیر تهاجمی و مطمئن برطرف کردن کمبود فولیک اسید در بدن، مصرف آن به صورت خوراکی می باشد، شرکت های هلث با بهره گیری از بهترین مواد اولیه قرص فولیک اسید400 میکروگرم را عرضه نموده است. مصرف این قرص به صورت روزانه برای کلیه افراد به خصوص افراد دچار کمبود ویتامین ب 9 و یا اختلال جذب این ویتامین توصیه می گردد.در صورت مصرف بیش از مقدار توصیه شده و یا مصرف همزمان با سایر دارو ها و مکمل ها با پزشک یا داروساز خود مشورت نمایید.