بسیاری از ما باورهای غلطی در رابطه درباره اهدای عضو داریم که نشأت از ترس و باورهای ما دارد. چرا که میتوانیم با اهدای عضو جان تازه‌ای به ادامه‌ی زندگی دیگران بدهیم. در این مقاله در رابطه با اندام های قابل اهدا، باورهای غلط در رابطه درباره اهدای عضو، فرآیند اهدا و … میپردازیم.

مرگ مغزی یا Brain Death زمانی پیش می‌آید که فرد قادر به هیچ عملکرد مغزی نباشد. و با استفاده از دستگاه‌های پزشکی از زندگی مصنوعی برخودار باشد. زندگی مصنوعی به این معنی است که آنها قادر نیستند هوشیاری خود را به‌دست آورند.

اهدای عضو فرآیندی است که توسط فرد ( در زمان حیات ) یا نزدیکان ( بعد از مرگ فرد)  اجازه داده می‌شود. تا در صورت دارا بودن شرایط، عضوی از شخص به صورت قانونی در زمانی که اهداکننده در قید حیات نیست به شخص دیگری پیوند داده شود.

اهدای عضو می‌تواند از افراد زنده یا از افراد مرگ مغزی و یا از افراد مرگ قلبی در شرایط خاص و با تجهیزات و تمهیدات ویژه انجام شود.

اندام های قابل اهدا

اهدا ممکن است برای تحقیق باشد و یا اندام‌ها و بافت‌های قابل پیوند برای پیوند به فرد نیازمند اهدا شود. پیوندهای رایج شامل کلیه، قلب، کبد، لوزالمعده، روده، ریه، استخوان، مغز استخوان، پوست و قرنیه است. اگرچه برخی از اندام‌ها و بافت‌ها را می‌توان توسط اهداکنندگان زنده اهدا کرد. مانند کلیه یا بخشی از کبد، بخشی از پانکراس، بخشی از ریه‌ها یا بخشی از روده، اما بیشتر اهداها پس از مرگ اهداکننده انجام می‌شود. اهدای فرد زنده روند متفاوتی نسبت به اهدای اهداکننده متوفی دارد.

تقریباً هر کسی بدون توجه به وضعیت سلامتی خود می تواند اهدا کننده عضو باشد. با این حال، بسیاری از افراد از ترس، ثبت نام برای اهدا کننده شدن را انجام نمی دهند. اگرچه این ترس ها اغلب بی اساس هستند.

اهدای عضو و فرآیند مورد نیاز برای انجام آن، تنها پس ازبررسی و احراز شرایط خاص پزشکی نهایی میشود.

باورهای غلط درباره اهدای عضو

متأسفانه، اطلاعات غلط و ترس، بسیاری از مردم را از ارائه این هدیه نجات بخش باز می دارد. در اینجا برخی از باورهای غلط در مورد اهدای عضو اشاره می شود.

• باور غلط 1

بسیاری از مردم به اشتباه بر این باورند که وقتی حادثه ی فاجعه بار رخ میدهد. و قربانی حادثه به بیمارستان رسانده می شود. اگر بیمار اهدا کننده عضو باشد، خدمات کافی برای نجات فرد انجام نخواهد پذیرفت. در صورتیکه متخصصان مراقبت‌های بهداشتی از تخصص خود و هر فناوری پیشرفته‌ای برای نجات یک زندگی استفاده می‌کنند. صرف نظر از اینکه فرد اهداکننده عضو باشد یا خیر. هنگامی که خدمه آمبولانس یا کارکنان اورژانس به یک اورژانس پاسخ می دهند. یا درمان را انجام می دهند، اغلب نمی دانند که آیا بیمار اهداکننده عضو است یا خیر.

• باور غلط 2

بسیاری از مردم به اشتباه بر این باورند که در صورت بالا بودن سن ، نمیتوانند برای اهدا اقدام کنند. درصورتیکه هیچ محدودیت سنی برای اهدا وجود ندارد و جراح پیوند اعضا را ارزیابی می کند. و به صورت موردی تصمیم می گیرد که آیا آنها مناسب هستند یا خیر.

• باور غلط 3

بسیاری از مردم به اشتباه بر این باورند که بیماری ها مانع از اهدا میشوند. درصورتیکه درست است برخی شرایط مانند سرطان یا عفونت فعال در حال گسترش، یا بیماری قلبی، ممکن است از اهداکننده شدن فرد جلوگیری کند. اما همچنان می توان بدون توجه به شرایط پزشکی قبلی، به عنوان اهدا کننده عضو ثبت نام نمایند. زیرا پزشک، آزمایشاتی را برای تعیین زنده ماندن اندام ها برای پیوند در زمان مرگ انجام می دهد.

• باور غلط 4

بسیاری از مردم به اشتباه بر این باورند که اهدا عضو برای خانواده اهداکننده هزینه ی زیادی در بردارد. در حالیکه هزینه ای از خانواده اهداکننده عضو برای اهدا دریافت نمی شود. بیمه یا افرادی که عضو دریافت می کنند، این هزینه ها را پرداخت می کنند. و خانواده اهداکننده فقط مسئول هرگونه هزینه‌های مربوط به مراقبت‌های پزشکی در پایان عمر، و ترتیبات تشییع جنازه و دفن هستند.

• باور غلط 5

بسیاری از مردم به اشتباه بر این باورند که افرادی که عضو یا بافت اهدا می کنند، نمی توانند مراسم خاکسپاری برگزار کنند. در صورتیکه با بدن اهداکنندگان با مراقبت و احترام رفتار می شود. و برای دفن میتوانند تمام مراسم لازم را به جا بیاورند و هیچ کس نمی تواند ببیند که آنها عضو یا بافت اهدا کرده اند.

اعلام مرگ مغزی

اکثریت اهدای اعضای بدن مرده پس از اعلام مرگ مغزی بیمار توسط پزشک انجام می شود. طبق آکادمی نورولوژی آمریکا، مرگ مغزی از دست دادن غیرقابل برگشت عملکرد بالینی مغز از جمله ساقه مغز است و یک اعلام قانونی مرگ است.

اعلام مرگ مغزی یک تصمیم ذهنی توسط پزشک نیست. بیمار تحت آزمایش‌های متعددی قرار می‌گیرد تا از دست دادن غیرقابل برگشت عملکرد مغز را تأیید کند. و از اعلام مرگ مغزی پشتیبانی کند. معمولاً بیمار مرگ مغزی در اثر ضربه، کمبود اکسیژن یا سکته مغزی دچار آسیب مغزی شده است. قلب فرد توسط تهویه مکانیکی به تپش ادامه می د‌هدکه باعث می‌شود خون و اکسیژن به اندام‌های او جریان یابد.

در نتیجه، یک فرد مرگ مغزی می‌تواند «زنده» به نظر برسد. علی‌رغم اینکه عملکرد مغزش از دست رفته( غیرقابل برگشت ) است. این وضعیت می تواند برای عزیزان گیج کننده باشد. و ضروری است که پزشکان قطعیت بالینی مرگ مغزی را توضیح دهند تا به خانواده ها کمک و درک کنند و بپذیرند که فرد بر نمی گردد.

فرآیند مرگ مغزی

بدلیل اینکه مرکز تنفس در ساقه مغز قرار دارد با بروز مرگ مغزی بلافاصله تنفس قطع می‌شود. ولی قلب که دارای یک باتری اتوماتیک است. می‌تواند حتی در صورت قطع سر از بدن یا بیرون آوردن قلب از بدن و گذاشتن آن در سرم فیزیولوژیک برای چند دقیقه و در صورت رساندن اکسیژن برای چند ساعت تا چند روز به طپش خود ادامه دهد. اگر در فاصله‌ی زمانی کوتاه پس از ایجاد حادثه‌ای که منجر به مرگ مغزی شده است (چند دقیقه)، بیمار به دستگاه تنفس مصنوعی وصل شود. با ادامه ی ضربان قلب (بر اثر رساندن اکسیژن با دستگاه تنفس مصنوعی) می‌توان خونرسانی اعضا و احشای بدن را برای مدت کوتاه (از یک روز تا نهایتا” 14 روز) حفظ نمود. تا در صورت رضایت خانواده  به اهدای عضو، موجبات نجات جان چندین بیمار نیازمند به پیوند را از مرگ حتمی فراهم کرد.

فرآیند اهدا

اهدای عضو مستلزم تایید چندین پزشک متخصص برای مرگ مغزی فرد در بیمارستان است. برای کادر پزشکی تنها هدف حفظ جان و نجات حادثه دیده است. پزشکان تمام تلاش خود را برای نجات جان فرد انجام خواهند داد. و کارکنان بیمارستان که برای نجات بیمار تلاش می کنند از تیم پیوند کاملا جدا هستند. و تا زمانی که تمام اقدامات نجات زندگی فرد انجام نشده باشد، برای اهدای عضو ارزیابی نمی شود. برای انجام اهدای عضو و بافت، فرد باید مرده اعلام شود.

نحوه مرگ یک فرد تعیین می کند که چه اندام ها و بافت هایی را می توان اهدا کرد. در اغلب موارد، افرادی که برای اهدای عضو مورد ارزیابی قرار می‌گیرند، در اثر تصادف رانندگی، سکته مغزی یا آنوریسم مغزی دچار آسیب‌های مرگبار به سر شده‌اند.

کارت اهدا عضو

کارت اهدای عضو اقدامی است که هر فرد در زمان حیات خود میتواند آن را دریافت نماید، که این نشان دهنده آرزوی قلبی فرد در مورد اهدای اعضای بدن خویش می‌باشد. و همین امر می‌تواند با نشان دادن خواسته فرد به خانواده، تصمیم‌گیری را برای آنها در آن موقعیت حساس آسان‌تر نماید .

مزیت داشتن کارت اهدا عضو

نشان داده شده که در صورت بروز حادثه خانواده در آن لحظه می‌خواهند خواسته‌‎های عزیزشان برآورده شود. و حتی در صورت عدم تمایل خود اگر بدانند که آرزوی عزیزشان این بوده همان را برآورده می‌کنند و برای اهدا اقدام میکنند.

امکان لغو کارت اهدا عضو

هر زمان که از داشتن کارت منصرف شوید می‌توانید از طریق سایت، تقاضای خود را لغو کنید. برای لغو کارت اهدای عضو ، کافیست  وارد پروفایل خود در سایت بشوید. و در بخش ویرایش پروفایل، تیک کنار گزینه کارت اهدای عضو را بردارید. و پس از انتخاب علت درخواست لغو ، دکمه ذخیره پائین صفحه را بزنید. کارت اهدای عضو شما در لحظه لغو خواهد شد.