فقر آهن در کودکان

فقر آهن در کودکان ممکن است منجر به کاهش میزان تولید هموگلوبین در خون و در نهایت ابتلای آن ها به بیماری کم خونی شود. عنصر آهن نقش اساسی در سیستم ایمنی بدن و همچنین خون سازی دارد. لذا پزشکان متخصص اطفال در کنترل میزان آهن موجود در بدن کودکان و استفاده از مکمل آهن در زمان مناسب بسیار حساس هستند.

علائم فقر آهن در کودکان

• خستگی و ضعف: کودک مبتلا به کمبود آهن ممکن است احساس خستگی و ضعف کرده و انرژی لازم برای انجام فعالیت های عادی را نداشته باشد.
• رنگ پریدگی پوست: رنگ پریدگی پوست، به ویژه در صورت و پوشش داخلی پلک های پایین یکی دیگر از علائم کم خونی در اطفال محسوب می شود.
• تحریک پذیری: کودکان مبتلا به فقر آهن ممکن است تحریک پذیر، بداخلاق و یا دچار نوسانات خلقی باشند.
• کم اشتهایی: کاهش اشتها در کودکان مبتلا به کمبود آهن شایع است. این معضل می تواند ضمن کاهش وزن، موجب عدم تامین ویتامین ها و مواد معدنی از قبیل آهن مورد نیاز بدن کودک گردد.
• مشکل در تمرکز: کمبود آهن می تواند بر عملکرد شناختی تأثیر بگذارد و منجر به مشکلات در تمرکز و یادگیری کودک شود.
• افزایش حساسیت به عفونت: آهن برای کارایی سیستم ایمنی بدن ضروری است. کودک مبتلا به کمبود آهن ممکن است بیشتر مستعد ابتلا به عفونت ها و بیماری ها باشد.
• تاخیر در رشد و تکامل: کمبود شدید و طولانی مدت آهن در کودکان می تواند منجر به تاخیر در رشد و تکامل شود.
• تنگی نفس و ضربان قلب سریع: در موارد شدیدتر فقر آهن، کودکان ممکن است دچار تنگی نفس و افزایش ضربان قلب شوند.
• سردی دست ها و پاها: کاهش گردش خون و رساندن اکسیژن به بافت های محیطی می تواند منجر به سردی اندام ها گردد.
• پیکا: پیکا وضعیتی است که در آن کودکان هوس مواد غیر خوراکی مانند خاک یا یخ کرده و برای خوردن این گونه مواد علاقه نشان می دهند. این نشانه می تواند به کمبود آهن مرتبط باشد، اگرچه منحصر به این بیماری نیست.

توجه به این نکته مهم است که این علائم ممکن است نشان دهنده سایر مشکلات سلامتی بوده وحتما باید برای تشخیص مناسب با پزشک متخصص مشورت شود. کم خونی ناشی از فقر آهن در کودکان اغلب با مکمل های آهن و تغییرات رژیم غذایی برای افزایش دریافت آهن درمان می شود.

فقر آهن چیست؟

آهن یک ماده معدنی ضروری برای بدن انسان محسوب می شودد. این عنصر نقش مهمی در فرآیندهای فیزیولوژیکی از جمله تولید هموگلوبین در گلبول های قرمز خون، ایفا می کند. عدم وجود آهن کافی در بدن، می تواند منجر به کاهش تولید هموگلوبین و در نتیجه وضعیتی به نام کم خونی یا فقر آهن شود. کم خونی زمانی رخ می دهد که سطح گلبول های قرمز کمتر از حد طبیعی در خون باشد که در نهایت منجر به کاهش توانایی اکسیژن رسانی به اندام ها می شود.

علل شایع فقر آهن در کودکان

1. دریافت ناکافی رژیم غذایی: رژیم غذایی فاقد مواد غنی از آهن، مانند گوشت قرمز، مرغ، ماهی، عدس، لوبیا و غلات غنی شده، می تواند به کمبود آهن در اطفال کمک کند.
2. جذب ضعیف آهن: بیماری ها و شرایط خاص مانند بیماری سلیاک، بیماری های التهابی روده یا جراحی هایی که بر سیستم گوارشی تأثیر می گذارند، می توانند جذب آهن از دستگاه گوارش را مختل کنند.
3. افزایش نیاز به آهن: نوزادان، کودکان، نوجوانان و زنان باردار به آهن بیشتری نیاز دارند و دریافت ناکافی ممکن است منجر به فقر آهن شود.
4. از دست دادن خون: از دست دادن خون مزمن، چه در اثر قاعدگی یا خونریزی های داخلی طولانی مدت می تواند ذخایر آهن بدن را به مرور زمان تخلیه کند.

همانطور که قبلا ذکر شد علائم فقر آهن در کودکان می تواند از خستگی و ضعف تا رنگ پریدگی پوست، تحریک پذیری و مشکل در تمرکز متغیر باشد. در موارد شدید، کمبود آهن می تواند به کم خونی تبدیل شود. در این صورت کودک نیاز به مداخلات پزشکی و استفاده از مکمل آهن و تغییرات رژیم غذایی دارد.

درمان کم خونی اغلب شامل رسیدگی به علت اصلی کمبود و افزایش مصرف آهن از طریق رژیم غذایی یا مکمل‌ها است. مشورت با یک متخصص برای تشخیص صحیح و راهنمایی در مورد مناسب ترین درمان برای شرایط خاص یک فرد ضروری است.

راه های پیشگیری و درمان فقر آهن در کودکان

پیشگیری و درمان کمبود آهن در اطفال شامل ترکیبی از تغییر عادات غذایی، شیوه‌های زندگی، و مصرف مکمل‌ آهن می شود.در عین حال برای پیشگیری و رفع کمبود آهن در کودکان راه های زیر پیشنهاد می گردد:

• رژیم غذایی غنی از آهن

اطمینان حاصل کنید که رژیم غذایی کودک شما شامل انواع غذاهای غنی از آهن مانند گوشت قرمز، مرغ، ماهی، لوبیا، عدس، غلات و سبزیجات با برگ سبز تیره مانند اسفناج است.

• ویتامین C با وعده های غذایی

ویتامین سی به جذب آهن در بدن کمک شایانی می کند. میوه جات و سبزیجات غنی از ویتامین C (مانند پرتقال، توت فرنگی، فلفل دلمه ای و …) را در کنار وعده های غذایی غنی از آهن برای افزایش جذب آهن برای فرزندان خود سرو کنید.

• محدود کردن مصرف شیر

مصرف بیش از حد شیر می تواند در جذب آهن اختلال ایجاد کرده و منجر به فقر آهن در کودکان گردد. مصرف شیر را به مقدار مناسب برای سن کودک کنترل نمایید.

• تغذیه کودک با غذاهای غنی شده با آهن

هنگام شروع تغذیه نوزاد با غذاهای جامد، غلات و سایر غذاهای غنی شده با آهن را انتخاب کنید.

• تغذیه با شیر مادر

برای شیرخوارانی که با شیر مادر تغذیه می کنند، خطر فقر آهن بسیار کمتر است. در عین حال باید اطمینان حاصل کنید که کودک آهن کافی را از طریق مکمل های آهن از حدود 6 ماهگی دریافت می کند.

• عادات غذایی سالم

برای اطمینان از یک رژیم غذایی متعادل، فرزندان را به داشتن رژیم غذایی سالم با کمک مشوق ها، عادت دهید.

• استفاده از مکمل های آهن

در برخی موارد، ممکن است پزشک متخصص مکمل های آهن را برای کودکان تجویز نماید. لذا توصیه می شود نسبت به استفاده خودسرانه این مکمل ها احتیاط کنید.

• کنترل منظم  میزان آهن

طبق توصیه پزشک، سطح آهن کودک را از طریق آزمایش خون در فواصل زمانی منظم کنترل کنید.

• رسیدگی به علل زمینه ای فقر آهن در کودکان

هر گونه علت زمینه ای کمبود آهن در اطفال، مانند مشکلات رژیم غذایی یا شرایط پزشکی را شناسایی و پیش از مزمن شدن، به آن ها رسیدگی نمایید.

برای تشخیص صحیح و راهنمایی در مورد پیشگیری و درمان فقر آهن در کودکان، مشورت با پزشک متخصص اطفال یا متخصص مراقبت های بهداشتی ضروری است. معاینات منظم کودک می تواند به نظارت بر رشد و وضعیت تغذیه کودک کمک کند. تشخیص زودهنگام و مداخله پزشکی برای پیشگیری از عوارض مرتبط با کمبود آهن در کودکان ضروری است.

با دنبال کردن صفحه های هلث در اینستاگرام، از جدیدترین محصولات ما و آخرین اخبار شرکت مطلع باشید.